ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

"Είμαστε παγιδευμέ"νοι

ΑΠΟ ΤΟΝ ανταποκριτή μας στη Γερμανία κ.  ΜΑΝΩΛΗ ΣΑΡΙΔΗ 

Σε μια συνέντευξη του στην εφημερίδα "Frankfurter Allgemeine Zeitung" ο οικονομολόγος Hans-Werner Sinn λέει, "ότι το τρένο που θα μας πήγαινε προς μιαν ένωση μεταφοράς και διανομής χρήματος έφυγε" και οτι οι "ομπρελλες διάσωσης" θα έχουν σύντομα εξαντληθεί

Prof. Dr. Hans-Werner Sinn
Μεγεθύνατε

Δύο λόγια απο μένα

Η πλειονότητα των Ελήνων είναι θυμωμένη

• Με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και
• Με τους Γερμανούς

γιατί, λέει, δεν δίνουν στην Ελλάδα λεφτα. Σαν και η Ελλάδα να είναι ένας ζητιάνος, που έμαθε να περνά κάθε λίγο και λιγάκι απο το σπίτι του ευεργέτη του ζητώντας του ελεημοσύνη. Αντι, μια και ο ζητιάνος αυτός είναι κατα τα άλλα υγιής, να πάρει ένα τσαπί ή ένα εργαλείο και να παράγει μόνος του τα πρός το ζείν.  

Ναι, κάπως έτσι είναι τα πράγματα, κάπως απλοποιημένα φυσικά. Ο σημερινός Έλληνας δεν ήταν όμως πάντα ζητιάνος, όταν εγώ ζούσα στην Ελλάδα ο κόσμος δούλευε, εμείς στην Σταυρούπολη και την Ξάνθη βάζαμε καπνά ή καναμε κάποια αλλη παραγωγική εργασία. Στην Ξάνθη ανθούσε η βιοτεχνία, η οδός Κομοτηνής ήταν γεμάτη απο τεχνίτες που κατασκεύαζαν απο μπακίρια μέχρι αγροτικά εργαλεία.

Μετα εγώ έφυγα για την Γερμανία και άρχισα να δουλεύω σε εργοστάσια, δεν πήγαινα στα ιδρύματα προνοίας, όπως κάνουν αυτοί που έρχονται σήμερα. Και στην Ελλάδα ήρθε ή φάρα του αντιιμπεριαλιστή Ανδρέα Παπανδρέου, που σε λίγο έκανε τους Έλληνες ή κατεργάρηδες και κλέφτες ή ζητιάνους (ζητιάνους των παροχών δηλαδή). 

Αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι, ότι κανείς δεν σκέφτεται πως βγαίνουν τα λεφτα που ζητάνε σήμερα οι Έλληνες απο την Ευρωπαϊκή Ένωση ή την Γερμανία. Δεν σκέφτονται δηλαδή, ότι ζούμε σε έναν στυγνό καπιταλισμό, που δεν ξέρει τίποτε απο ηθική ή φιλανθρωπία, αλλά λειτουργεί κατα το γνωστο "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό". Άρα μπερδεύουμε τα πράγματα, νομίζοντας ότι κάποιοι έχουν υποχρέωση να μας συντηρούνε. Δεν την έχουν. Ακόμη μια φορά: ηθική και καπιταλισμός είναι πράγματα ασυμβίβαστα.  

  

Μήπως πέσαμε λοιπόν σε μια παγίδα; Που μας έριξαν κάποιοι επιτήδειοι και όπου έχουμε αποβλακωθεί τελείως; Και τότε τι, αυτό ήταν, τετέλεσται; Όχι, στον κόσμο όλα, και ο καιταλισμός, λειτουργούν με τους νόμους της φύσεως. Ο Ηράκλειτος το είπε: "τα πάντα ρεί".  Και στην καπιταλιστική λίμνη κολυμπούν όχι μόνο μεγάλα ψάρια που τρώνε τις σαρδέλλες, αλλά και πυράνχας που μπορούν να ξεκοκαλίσουν ακόμη και καρχαρίες.

  

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι θα πρέπει να πάψουμε να ζητιανεύουμε και να ασχοληθούμε καλύτερα με το ακόνισμα των δοντιών μας, για να μπορέσουμε να τρώμε τα μεγάλα ψάρια που μας τρώνε σήμερα. Τα εξωτερικά αλλά και τα εσωτερικά.

Εμμανουήλ Σαρίδης

Και τώρα η συνέντευξη (ελαφρά συντμημένη) που έδωσε ο καθηγητής Hans-Werner Sinn στην εφημερίδα "Frankfurter Allgemeine Zeitung". Ο Prof. Dr. Hans-Werner Sinn είναι οικονομολόγος και πρόεδρος του ifo, Institut für Wirtschaftsforschung, www.ifo.de. Η μετάφραση είναι δική μου.

"Είμαστε παγιδευμένοι" („Wir sitzen in der Falle“)

Κύριε Hans-Werner Sinn, οι Έλληνες θα λάβουν σύντομα ένα πρόσθετο πακέτο βοήθειας 130 δισ. ευρώ. Ελπίζετε, ότι αυτή θα είναι η τελευταία πληρωμή;

Όχι. Αυτό θα αρκέσει μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Πρόκειται για μια πρόσθετη βοήθεια για τους επενδυτές, οι οποίοι έτσι θα απαλλαγούν από ένα μέρος των τοξικών κρατικών τίτλων που έχουν στα χέρια τους. Αν θέλουμε να βοηθήσουμε πραγματικά τους Έλληνες, θα πρέπει να τους δώσουμε αυτά τα χρήματα σαν μια βοήθεια για την έξοδο τους απο το ευρώ. Δεν έχουν καμμία δυνατότητα να γίνουν ανταγωνιστικοί στον ευρωχώρο. Θα έπρεπε να μειώσουν τις τιμές τους κατα 31 τοις εκατό για να φθάσουν στο επίπεδο της Τουρκίας.

Πρέπει λοιπόν η Ελλάδα για το δικό της συμφέρον να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη; 
Ναι, γιατί αν περιμένει κανείς απο την Ελλάδα την επίτευξη μιας ανταγωνιστικότητας με ένα πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης, αυτό θα την διαλύσει. Καί ας λένε οι ηγέτες της Ευρώπης δεκα φορές το αντίθετο. Ορισμένα πράγματα δεν είναι οικονομικά εφικτά.

31 τοις εκατό; Και τότε τι πέτυχαν οι Έλληνες τα τελευταία δύο χρόνια με τις προσπάθειες εξυγιάνσεως τους; 
Τίποτα. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα όχι μόνο στην Ελλάδα. Πριν από την κρίση, οι τιμές στις χώρες της περιφέρειας και στην Ιταλία είχαν ανέβει εκρηκτικά λόγω των φθηνών πιστώσεων που είχαν λόγω του ευρώ. Με πιστωτικές χρηματοδοτήσεις αυξήθηκαν οι μισθοί,  προέκυψαν όμως τα ελλείμματα των τρεχουσών συναλλαγών. Τα χρήματα για την κάλυψη των εισαγωγικών ελλειμμάτων καλύφθηκαν με δανεισμό απο το εξωτερικό. Αυτό πήγε καλά, ώσπου  έφτασε η αμερικανική οικονομική κρίση και στην Ευρώπη. Τότε η φούσκα έσκασε. Οι τιμές ωστόσο εξακολουθούν να είναι οι ίδιες με κείνες που ήταν πρί σκάσει η φούσκα. Αυτές δεν είναι τιμές ισορροπίας και πρέπει να κατέβουν. Κανονικά χρειαζόμασταν μια συναλλαγματική προσαρμογή. Αυτή όμως δεν υπάρχει στο ευρώ. Πρέπει λοιπόν να γίνει το ίδιο με μια σχετική μείωση των τιμών σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές στην Ευρωζώνη.

Ακούμε εδώ και δύο χρόνια, πόσο άσχημοι είναι οι όροι της οικονομικής λιτότητας. Δεν συνέβη τίποτα στην πραγματικότητα με μια εσωτερική υποτίμηση;
Όχι. Αν και θα έπρεπε να έχουμε μια διψήφια μείωση, το επίπεδο τιμών στην Ισπανία κατα την κρίση έπεσε μόλις κατα ένα τοις εκατό σε σχέση με τους ανταγωνιστές της. Η Ιταλία και η Πορτογαλία έγιναν μάλιστα ακόμα πιο ακριβες από ότι ήταν ήδη. Η εμμονή σε λανθασμένες τιμές είναι το κύριο πρόβλημα στην Ευρωζώνη. Και μ' αυτό μπορεί να διαλυθεί. Το πρόβλημα του χρέους ωχριά μπροστά σ' αυτό. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης δεν πέτυχαν καθόλου την επίλυση των προβλημάτων τους. Θα έπρεπέ όμως να παραδειγματισθούν απο την Ιρλανδία. Η Ιρλανδία μείωσε τα τελευταία πέντε χρόνια τις τιμές κατα 16 τοις εκατό σε σύγκριση με τους εμπορικούς της εταίρους.

Η χώρα είχε ένα υψηλό έλλειμμα στίς τρέχουσες συναλλαγές της του σχεδόν 4 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, τώρα έχει πάλι ένα πλεόνασμα. Γι' αυτό οι αγορές άρχισαν καί πάλι να την εμπιστεύονται. Για να έχει η Ελλάδα την ιρλανδική επιτυχία, θα πρέπει να υποτιμήσει σχεδόν 50 τοις εκατό, επειδή το ελληνικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερο απο το ιρλανδικό. Η απόσταση αυτή είναι πάρα πολύ μεγάλη. Αυτό δεν θα το πετύχουν οι Έλληνες ποτέ, επειδή έχουν ισχυρές συντεχνίες. Για τις εξαγωγές τους τους λείπει ένα λόμπι εξαγωγών, που θα μπορούσε να απαιτήσει μια πραγματική υποτίμηση για να γίνουν ανταγωνιστικοί. Αντ' αυτού έχουν μόνο ένα λόμπι εισαγωγών, το οποίο αντιτίθεται στην πραγματική υποτίμηση, γιατί θα τους χαλούσε τη δουλειά τους.

Τι θα συνέβαινε εάν ξαναεισαγόταν η δραχμή;  
Θα είχαμε ένα τρέξιμο στις τράπεζες (Bank-Run). Οι τράπεζες είναι αφερέγγυες και θα πρέπει να υποστηριχθούν. Ως εκ τούτου, θα ήταν καλύτερο να χρησιμοποιηθούν τα 130 δισ. ευρώ για τη μετάβαση στη δραχμή.

Πόσο γρήγορα θα σταθεροποιόταν η κατάσταση ύστερα από ένα κούρεμα του νομίσματος;

Στην Αργεντινή χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια πριν η χώρα μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια της.

Θα φύγουν και οι άνθρωποι, σωστά;

Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, αλλά η έξοδος θα είναι μεγαλύτερη, αν η Ελλάδα ξέμενε απο μεταφορές χρήματος. Υπάρχουν μόνο τρεις δυνατότητες: Πρώτον, εξακολουθούμε να χρηματοδοτούμε το ελληνικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών του 10 τοις εκατό με πιστώσεις, που θα μεταλλαχθούν σε δώρο. Δεύτερον, η Ελλάδα εξέρχεται και υποβαθμίζει. Τρίτον, η Ελλάδα γίνεται στο ευρώ αντίστοιχα φθηνότερη. Ο τρίτος τρόπος θα φέρει τις συνδικαλιστικές οργανώσεις στο δρόμο. Οδηγεί την οικονομία σε θάνατο, καθότι τα τραπεζικά δάνεια των επιχειρήσεων παραμένουν, ενώ οι τιμές των εγκαταστάσεων και κτιρίων πάνε στο υπόγειο. Οι εταιρείες είναι τότε υπερχρεωμένες.

Ποια πλεονεκτήματα θα είχε η εισαγωγή της δραχμής;

Με την έξοδο και την υποτίμηση θα υποτιμηθούν και τα χρέη των τραπεζών. Ως εκ τούτου, οι ισολογισμοί των εταιρειών παραμένουν σε τάξη. Αυτό είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Το εξωτερικό χρέος φυσικά παραμένει και ανέρχεται μόνο σε σχέση με το υποτιμηθεν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Αυτό όμως θα ήταν το ίδιο με μια εσωτερική υποτίμηση λόγω της μείωσης των τιμών. Σε περίπτωση εξόδου όμως θα μπορούσε να εφαρμοστεί το Lex Monetae και να μετατραπεί και το εξωτερικό χρέος σε δραχμές. Αυτό θα ήταν ένα άλλο πλεονέκτημα.

Που θα μειώνονταν όμως με το κούρεμα του χρέους ..

Με μια έξοδο το πρόβλημα μπορεί να λυθεί πολύ πιο κομψά. Τα χρέη έχουν συναφθεί βάσει της ελληνικής νομοθεσίας. Η Ελλάδα είναι σε θέση  να μετατρέψει με νόμο το χρέος σε δραχμή.

Θα έπρεπε εκτός από τους ιδιώτες να παραιτηθούν και δημόσιοι πιστωτές απο σημαντικά τμήματα των απαιτήσεών τους;

Στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) απαγορεύεται να χαρίσει σε κράτη τα χρέη τους. Τι να κάνει όμως, αν η Ελλάδα χρεωκοπήσει; Σε κάθε περίπτωση η παραίτηση θα είναι μικρότερη, αν οι Έλληνες εξερθουν, γιατί μόνο η έξοδος και η υποτίμηση είναι δυνατόν να κάνουν την χώρα να παράγει κάποτε πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή να μειώσει το εξωτερικό της χρέος. Άρα για τους πιστωτές είναι καλύτερα, εάν η Ελλάδα εξέρθει. Στην πραγματικότητα αυτοί υπολογίζουν διαφορετικά: Ελπίζουν, ότι ο Γερμανός φορολογούμενος θα αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού, εάν οι Έλληνες παραμείνουν στο ευρώ. Αυτός είναι ένας ανέντιμος υπολογισμός πίσω απο την πλάτη του ελληνικού πληθυσμού.

Μεγάλωσε η πολιτική βούληση για έξοδο στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα θα έφευγε αμέσως, άν δεν είχε πρόσβαση στούς νομισματικούς οργανισμούς και στα πακέτα διασώσεως. Ο μόνος λόγος για τον οποίο οι Έλληνες παραμένουν στο ευρώ, είναι η ελπίδα, να πάρουν ένα μέρος των χρημάτων που πάνε στους πιστωτές τους.

Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος μόλυνσης για την Πορτογαλία και άλλους;

  

Ο κίνδυνος αυτός είναι παρών. Αλλά είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους πιστωτές της Wall Street, του Λονδίνου και του Παρισιού. Λένε: Αν δεν σώσετε την Ελλάδα, καταρρέει ο κόσμος. Στην πραγματικότητα θα καταρρεύσει μόνο το χαρτοφυλάκιο αξιών τους και όχι ο κόσμος. Γνωρίζοντας αυτό, δεν χρειάζεται να είμαστε και τόσο φοβισμένοι. Προσωπικά, πιστεύω, ότι οι αγορές κεφαλαίου είναι εις θέσιν να κάνουν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα κράτη. Γι' αυτό αποκλείω τον κίνδυνο μετάδοσης στην Ιρλανδία, γιατί οι αγορές παρακολουθούν, ότι η Ιρλανδία παράγει και πάλι πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών.

Βλέπετε πρόοδο στην Ισπανία και την Ιταλία;

Για να είμαι ειλικρινής, όχι, ούτε σε ότι αφορά το έλλειμμα, ούτε τις τιμές. Αυτλα μέχρι τώρα είναι απλές προθέσεις. Πραγματικά κράτησε μόνο η Ιρλανδία.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διαβεβαίωσε, ότι η γερμανική ευθύνη για τις χώρες της κρίσης θα παραμείνει στα 211 δισ. ευρώ.

  

Σ' αυτό λείπουν πολλά. Πρώτον, είναι 253 δισεκατομμύρια, διότι στα ψιλά γράμματα βλέπουμε, ότι θα γίνουν 20 τοις εκατό περισσότερα. Επιπλέον λείπουν οι αγορές κρατικών τίτλων, τα υπέρογκα δάνεια της ΕΚΤ καθώς και τα κεφάλαια από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Ευθυνόμαστε, στην τρέχουσα κατάσταση, με 643 δις ευρώ. Σ' αυτά προστίθενται οι τόκοι για τα δάνεια.

Ακούμε, ότι μέχρι στιγμής η διάσωση δεν μας κόστισε τίποτε.

Έχουμε ήδη ζημίες. Διότι υιοθετούμε έναν κίνδυνο που εχει την τιμή της αγοράς. Μπορούμε να ασφαλιστούμε έναντι της χρεοκοπίας μιας χώρας. Αυτό κοστίζει πολλά χρήματα. Αυτή η ασφάλιση δεν παρέχεται δωρεάν. Ο λογαριασμός είναι λάθος. Θα πρέπει να υπολογισθεί και η προστασία της ασφάλισης στην τιμή αγοράς. Και οι απώλειες θα είναι φυσικά πολύ μεγαλύτερες, αν το πράμμα δεν πάει καλά.

Ας έρθουμε στα ευρομόλογα, τα κοινά κρατικά ομόλογα στη ζώνη του ευρώ. Τα ζητούν οι Νοτιοευρωπαίοι, για να μειώσουν μόνιμα το κόστος των τόκων τους.

Η Γερμανία θα πρέπει να υπολογιζει με ένα επιτόκιο της τάξης των 2,3 ποσοστιαίων μονάδων, αν κοινοτικοποίηθούν τα χρέη στην νομισματική ένωση. Αν ανταλλαγεί το σύνολο του εθνικού χρέους σε ευρωομόλογα, θα μας κόστιζε 50 δις ευρώ ετησίως.

Μία από τις επιλογές είναι, να κουβαλάμε την Ελλάδα σαν ένα είδος Mezzogiorno. Μερικοί λένε, ότι αυτό αξίζει, γιατί η Γερμανία είναι αυτή που κερδίζει περισσότερα στην ευρωζώνη

  

Η Γερμανία αναπτύσσεται εδω και δύο χρόνια γρηγορότερα από το μέσο όρο. Αυτό είναι σωστό. Εμείς επωφελούμαστε από το γεγονός, ότι οι γερμανικές αποταμιεύσεις δεν εγκαταλείπουν πλέον την χώρα και ζητούν ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο στον τόπο μας. Αυτό δημιουργεί μια εκρηκτική αύξηση των επενδύσεων. Αυτή είναι σήμερα η κύρια κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης, όχι το εξωτερικό εμπόριο. Μέχρι την οικονομική κρίση του 2008 όμως είχαμε τη δική μας ευρωκρίση, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Είχαμε το χαμηλότερο καθαρό ποσοστό επενδύσεων του ΟΟΣΑ, κουβαλούσαμε το κόκκινο φανάρι στην ανάπτυξη, τα δύο τρίτα του πρόσφατα συσσωρευμένου κεφαλαίου μας εγκατέλειπαν. Υπήρχε μια μαζική ανεργία, που υποχρέωσε τον τότε καγκελάριο Schröder να κάνει επώδυνες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Οι μεταρρυθμίσεις οδήγησαν σε μια περίοδο συγκρατημένων μισθολογικών αυξήσεων και έθεσαν την κοινωνία υπο δοκιμασίαν. Αυτό πράγματι δεν ήταν ευχάριστο.

Και είμαστε έτσι νικητές σε αυτή την ύφεση;

Ναι, αλλά αυτό είναι ουσιαστικά μια αυτο-διόρθωση της κεφαλαιαγοράς. Αυτή ήταν για μια σειρά ετών τυφλή για τους κινδύνους στην περιφέρεια. Με τα αλεξίπτωτα σωτηρίας όμως προσφέρουμε τώρα στο ζόρικο γερμανικό κεφάλαιο μια συνοδεία στο νότο, που δεν θέλει να πάει και μετακινούμε το δυναμικό της ανάπτυξης και πάλι από τη Γερμανία προς τον νότο. Αυτό είναι μια πολιτική, που δεν υπακούει πραγματικά στα γερμανικά συμφέροντα.

Πηγή: http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/wirtschaftspolitik/im-gespraech-oekonom-hans-werner-sinn-wir-sitzen-in-der-falle-11653095.html, 18.02.2012

---

Rubrik: Wirtschaft/Οικονομια